بلوغ غیرطبیعی در دخترها 

علت و درمان

بلوغ به دوره‌ای از زندگی گفته می‌شود که تغییرات جنسی رخ می‌دهند. در دخترها ویژگی‌های بلوغ عبارت‌اند از:

◙ افزایش ناگهانی قد و رشد بدن
◙ رشد موهای زیر بغل و ناحیه عانه
◙ رشد پستان‌ها و دستگاه تناسلی و وقوع قاعدگی.

گرچه سن وقوع بلوغ در افراد مختلف، متفاوت است؛ اما معمولاً بلوغ دخترها در سنین بین 10 تا 14 سالگی رخ می‌دهد. اگر بلوغ زودتر از این سنین ایجاد شود (بلوغ زودرس) و یا اینکه دیرتر رخ دهد (بلوغ دیررس) به‌عنوان غیرطبیعی تلقی می‌شود.

وقتی یک دختر قبل از سن 8 سالگی دچار بزرگ شدن پستان‌ها می‌شود و یا اینکه قبل از سن 10 سالگی قاعدگی‌هایش شروع می‌شود بلوغ زودرس ایجاد شده است. در موارد خیلی شدید، بلوغ ممکن است در سن چهارسالگی نیز رخ دهد.

اگر قاعدگی‌ها تا سن 16 سالگی بروز نکنند و پستان‌ها نیز تا سن 14 سالگی رشد نکنند بلوغ دیررس اتفاق افتاده است.

بلوغ زودرس نادر بوده و ممکن است به علت اختلال در هورمون‌ها ایجاد شود؛ اما بلوغ دیررس بسیار شایع است. گرچه یک علت زمینه‌ای ممکن است باعث بلوغ دیررس شود اما بسیاری از دخترخانم‌هایی که تا سن 16 سالگی قاعدگی‌هایشان شروع نشده، فقط به خاطر تأخیر در رشد آن‌ها این مسئله ایجاد شده است که در بعضی خانواده‌ها به‌طور ارثی دیده می‌شود.

علل ایجاد اختلال در بلوغ

هورمون‌های جنسی که از تخمدان‌ها ترشح می‌شوند موجب کنترل بلوغ دخترها می‌شود. تولید این هورمون‌ها در تخمدان‌ها نیز به‌نوبه خود توسط هورمون‌هایی که از غده هیپوفیز و هیپوتالاموس ترشح می‌شوند کنترل می‌گردد. اختلال در هر یک از این اعضاء ممکن است باعث بروز اختلال در بلوغ شده و آن را زودرس و یا دیررس می‌کند.

بلوغ زودرس ممکن است به علت اختلالاتی که باعث افزایش هورمون‌های جنسی در سنین پایین می‌شود نیز رخ دهد. برای مثال، یک کیست تخمدان که در سنین کودکی ایجاد می‌شود ممکن است تولید هورمون‌های جنسی کند و درنتیجه باعث بلوغ جنسی زودرس گردد. وجود تومور در هیپوتالاموس یا صدمه به غده هیپوفیز براثر ضرباتی که به سر وارد می‌آید و یا عفونت‌هایی مثل مننژیت ممکن است همچنین باعث بروز بلوغ زودرس شوند.

بلوغ دیررس ممکن است براثر بعضی بیماری‌های ژنتیکی مثل سندروم ترنر (TURNER) و یا وجود توموری در غده هیپوفیز ایجاد شود. کاهش شدید وزن و یا انجام تمرینات ورزشی سخت ممکن است به‌طور موقت باعث اختلال در میزان هورمون‌ها شود که می‌تواند منجر به بلوغ دیررس گردد.

در بسیاری از مواردِ بلوغ غیرطبیعی، هیچ علت خاصی یافت نمی‌شود.

درمان

برای بررسی علت ایجاد بلوغ غیرطبیعی، پزشک اقدام به انجام معاینه خواهد نمود تا مشخص نماید که آیا بلوغ شروع شده است و یا اینکه چقدر از آن گذشته است. برای اندازه‌گیری میزان هورمون‌ها و یا بررسی اختلالات کروموزومی، خون فرد گرفته می‌شود. پزشک ممکن است درخواست ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن از مغز کند تا ببیند آیا توموری در غده هیپوفیز وجود دارد یا خیر. همچنین سونوگرافی از تخمدان‌ها نیز انجام می‌شود تا مشخص گردد که آیا آن‌ها دارای کیست می‌باشند.

اگر یک علت زمینه‌ای پیدا شد، اقدام به درمان آن می‌شود. برای مثال کیست تخمدان را می‌توان با عمل جراحی بیرون آورد. با انجام هورمون درمانی می‌توان بلوغ زودرس را به تأخیر انداخت و بلوغ دیررس را نیز درمان نمود. در بعضی موارد، بلوغ دیررس همراه با نازایی است و برای خانم‌هایی که در آینده می‌خواهند بچه‌دار شوند باید بررسی‌ها و درمان‌های بیشتری نمود.

گاهی اوقات، بلوغ بدون هیچ علت خاصی به تأخیر می‌افتد و نیازی به درمان آن وجود ندارد. اگر تأخیر افتادن بلوغ به علت کاهش وزن و یا انجام تمرینات شدید ورزشی باشد می‌توان با اضافه کردن وزن و عدم انجام تمرینات شدید آن را درمان نمود.