یائسگی در زنان چیست و چه علائمی دارد؟

یائسگی در زنان چیست و چه علائمی دارد؟

یائسگی یعنی زمانی که قاعدگی‌ها یک خانم برای همیشه متوقف می‌گردد و یک روند طبیعی، بالا رفتن سن است. بیش از 80 درصد خانم‌ها در طی دوران یائسگی هیچ مشکلی را احساس نمی‌کنند و یا اینکه فقط دچار مشکلات اندکی می‌گردند؛ اما بعضی از خانم‌ها در این مواقع گرفتار مشکلات شدیدی می‌شوند که در زندگی روزمره آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. یائسگی معمولاً در سنین بین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد، گرچه بعضی از خانم‌ها از مدت‌ها قبل و یا مدت‌ها بعد از این زمان دچار علائم آن می‌گردند. سیگار کشیدن می‌تواند باعث شود که یائسگی زودتر در خانم‌ها ایجاد شود. اگر خانمی به مدت حداقل 6 ماه پریود (عادت ماهانه) نداشته باشد و هیچ علت خاصی نیز برای این وضعیت وجود نداشته باشد این خانم را به‌عنوان یائسه در نظر می‌گیرند. زود یائسه شدن و یا دیر یائسه شدن می‌تواند به‌صورت ارثی در بعضی خانواده‌ها وجود داشته باشد.

علل ایجاد یائسگی

وقتی‌که سن خانم‌ها بالاتر می‌رود، تخمدان‌های آن‌ها به‌تدریج از فعالیتشان کم می‌شود و مقادیر کمتری از هورمون جنسی استروژن ترشح می‌کنند. براثر کاهش میزان هورمون استروژن در بدن، یائسگی رخ می‌دهد. وقتی هورمون استروژن کاهش می‌یابد، غده هیپوفیز شروع به ترشح مقادیر بیشتری از هورمون FSH می‌کند تا بدین‌وسیله باعث شود که تخمدان‌ها تحریک شوند. اکثر علائم و مشکلاتی که در هنگام یائسگی برای خانم‌ها ایجاد می‌شود به علت کاهش هورمون استروژن و افزایش هورمون FSH به وجود می‌آید. این موارد در هنگامی‌که یائسگی در سنین پایین‌تر ایجاد می‌شود و یا اینکه به‌طور ناگهانی ایجاد می‌شود شدیدتر است. یائسگی ناگهانی می‌تواند براثر عمل جراحی برداشتن تخمدان‌ها و یا استفاده از شیمی‌درمانی و یا رادیوتراپی که به تخمدان‌ها آسیب می‌رساند، ایجاد شود.

علائم یائسگی

علائم یائسگی می‌تواند از پنج سال قبل از اینکه قاعدگی‌ها متوقف شود شروع شده و به مدت یک یا دو سال باقی بماند. در بسیاری از خانم‌ها، اولین علامت یائسگی، بی‌نظم شدن قاعدگی‌هایشان است. خونریزی‌های قاعدگی ممکن است شدیدتر شوند. افزایش هورمون FSH در بدن می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در یائسگی شود که عبارت‌اند از:

◄ گرگرفتگی: سر، سینه و بازوها در هنگام گرگرفتگی داغ و قرمز می‌شوند که از چند دقیقه تا حدود یک ساعت می‌تواند طول بکشد.
◄ عرق ریزش شدید: این وضعیت بیشتر در شب‌ها ایجاد می‌شود.
◄ احساس اضطراب، دلهره و افسردگی: این مشکلات اگر همراه با مسائل استرس‌زای دیگری در خانواده باشد (مثل ترک خانه توسط فرزندان) ممکن است شدیدتر شوند.

اثرات طولانی‌مدت کاهش استروژن در بدن عبارت‌اند از:

◄ خشکی پوست که باعث ایجاد چین‌وچروک می‌شود.
◄ خشکی مهبل و ناراحتی در هنگام مقاربت جنسی که براثر نازک شدن جدار رحم ایجاد می‌شود.
◄ عفونت‌های ادراری که براثر نازک شدن پیشاب‌راه ایجاد می‌شود.
◄ کم شدن استروژن بدن می‌تواند باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان گردد.

درمان

درمان جایگزینی هورمون (هورمون درمانی) که به آن اصطلاحاً HRT گفته می‌شود، ممکن است باعث برطرف شدن بسیاری از علائمی که در یائسگی ایجاد می‌گردد بشود که این کار را با افزایش هورمون استروژن و کاهش هورمون FSH انجام می‌دهد. هورمون درمانی را می‌توان با استفاده از قرص، ایمپلنت‌هایی که در زیر پوست قرار می‌دهند و یا چسب‌های پوستی حاوی هورمون استروژن انجام داد. برای اینکه از هورمون درمانی حداکثر استفاده به عمل بیاید، معمولاً حداقل به مدت پنج سال باید هورمون درمانی طول بکشد. بااین‌حال، استفاده طولانی‌مدت از هورمون درمانی ممکن است باعث بروز خطراتی نیز بشود که باید در مورد آن‌ها با پزشکتان مشورت نمایید. استفاده از کرم‌های حاوی استروژن که به برطرف نمودن خشکی مهبل کمک می‌کند و نیز مصرف داروی کلونیدین که در گرگرفتگی‌ها باعث تسکین می‌شود، از انواع دیگر درمان‌ها است. بعضی از خانم‌ها از درمان‌های دیگری مثل هومیوپاتی استفاده می‌کنند.

روند یائسگی به‌طور طبیعی بین یک تا پنج سال طول می‌کشد و بعدازآن، علائم آن معمولاً برطرف می‌گردند.