شب دراز است برای راز گفتن و خواستن نیاز. چه خلوتی به دست آمده است امشب! بدون دردسر مردم و بی زحمت دوستان و دشمنان. خداوند پرده‌ها را کشیده تا آدم‌ها از دورویی در امان بمانند.

هرچه مهمان‌ها بیشتر شوند، خانه را بزرگ‌تر می‌کنند، آرایش بیشتری به کارمی بندند و غذای بیشتری می‌پزند. به کودک نگاه کن! تا هنگامی‌که قد او کوچک است، اندیشه‌اش نیز که مهمان اوست، به‌اندازه‌ی قالب اوست.

باخت است و شناخت است. در اندرون برخی بخشش و دادگری هست، اما شناخت نیست. در اندرون برخی دیگر شناخت هست، اما باخت نیست.

نشست‌وبرخاست با پادشاهان خطرناک است. نه ازآن‌رو که سرت را از دست بدهی که سر، رفتنی است؛ چه امروز، چه فردا. ازاین‌رو خطرناک است که نفس پادشاهان نیرومند شده است...

کسی می‌گفت: «چرا مولانا سخن نمی‌گوید؟» مولانا گفت: «خیالِ من این آدم را نزد من آورد. بدون کوچک‌ترین حرفی، خیال، او را به‌سوی من کشید. سخن بهانه است.

اینکه می‌گویند در نهاد آدمی بدی‌هایی است که در حیوان‌های درنده نیست، نه ازآن‌روست که آدمی از آن‌ها بدتر است. بدی‌ها و شومی‌های آدمی به خاطر گوهر پنهانی است که در اندرونش نهاده شده است.

شیخی برای دیدار مردی بزرگ، از هندوستان به ایران سفر کرد. پس از طی این راه دراز، به تبریز رسید و به دیدار آن مرد بزرگ شتافت. نرسیده به درِ اتاق او، صدای او را شنید که می‌گفت: «ای مرد، بازگرد!...

در زمان عُمر، مردی بود سخت پیر و زمین‌گیر. آن‌چنان درمانده که دخترش به او غذا می‌خوراند و همچون کودکی به او رسیدگی می‌کرد. روزی عمر به آن دختر گفت: «آفرین بر تو که در این زمانه هیچ فرزندی همچون تو، پرستار و غمخوار پدرش نیست.»

گاه مهار سخن در دست من نیست، ازاین‌روست که می‌رنجم. گاه نیز پیش می‌آید که می‌خواهم دوستانم را پند و اندرزی بدهم، اما واژه‌ها از من فرمان‌برداری نمی‌کنند و باز بیشتر می‌رنجم.

آن ستاره‌شناس می‌گوید که: «خداوند در آسمان‌ها نیست.» ای نادان! تو از کجا می‌دانی که در آنجا نیست؟ آری به گمانم تو آسمان‌ها را وجب‌به‌وجب اندازه گرفته‌ای و او را نیافته‌ای!