نخستین کلید چه هنگامی ساخته شد؟

نخستین کلید چه هنگامی ساخته شد؟

گردونه‌ی دانش برای کودکان و نوجوانان

مصریان باستان، نخستین مردمی بودند که برای باز کردن در، از نوعی کلید استفاده می‌کردند.

آن‌ها کلید یا کلونی داشتند، و آن عبارت بود از زبانه‌ای چوبی که در شکافی جا می‌گرفت. چند میخ یا خار چوبی به نام انگشتی، در سوراخ‌های روی زبانه می‌افتادند. زبانه، تا وقتی انگشتی‌ها به کمک یک کلید بالا کشیده نمی‌شدند، محکم بود و تکان نمی‌خورد.

این نخستین نمونه کلید، هیچ تشابهی به کلیدهای امروزی نداشت. شکل ظاهریش بیشتر به یک مسواک غول‌آسا شباهت داشت که روی یک سرش بجای فرچه، چند میخ چوبی کوبیده شده بود وقتی این کلید را در شکاف می‌انداختند میخ‌های چوبی در زیر انگشتی‌ها قرار می‌گرفتند. با بلند کردن کلید، انگشتی‌ها با فشار از زبانه خارج می‌شدند و زبانه به‌راحتی به عقب کشیده می‌شد.

کلید مصری را فقط در آن‌سوی در که زبانه داشت، می‌شد به کار گرفت. یونانی‌ها راهی پیدا کردند و توانستند زبانه را از پشت یا سوی دیگر در نیز به عقب بکشند. آن‌ها کلیدشان را در سوراخی که بالای زبانه بر روی در ایجاد می‌شد فرومی‌بردند تا آنکه نوک کلید با بریدگی ایجادشده در طرف داخل زبانه تماس پیدا می‌کرد. کلید یونانی مانند یک میله خمیده بود و شکل و اندازه‌اش بیشتر به یک داس شباهت داشت. طول بعضی از این کلیدها به یک متر می‌رسید، و صاحبش در هنگام حمل، آن را روی شانه‌اش می‌گذاشت.

بعدها رومیان، ماهرترین کلیدسازان جهان باستان شدند. آن‌ها اصلاحات بزرگی در ساختمان کلید به عمل آوردند. مثلاً میخ‌های چوبی انتهای کلیدهای رومی به شکل‌های بسیار گوناگون بریده می‌شد. بدین ترتیب، هر دزدی، چنانچه می‌خواست دری را بی سروصدا باز کند ازآن‌پس، مجبور بود کلیدی بسازد که میخ‌های چوبی‌اش در جای درست قرار گرفته باشد، طول و شکلش نیز درست باشد.

رومی‌ها یک قفل کوچک نیز ساختند که قابل‌حمل از نقطه‌ای به نقطه دیگر بود. ما این‌گونه قفل‌ها را «قفل آویخته» نیز می‌گوییم. کلیدهای کوچک مخصوص قفل آویخته را غالباً به شکل حلقه انگشتری می‌ساختند تا صاحبش بتواند آن را به انگشتش بزند.